Het zou mooi zijn geweest, maar het was – hoogstwaarschijnlijk – gewoon het zoveelste vals alarm in de zoektocht naar buitenaards intelligent leven. Een ‘signaal’ dat was opgevangen door een Russische radiotelescoop, kon niet bevestigd worden.
Antennes van de ATA. Foto Colby Gutierrez-Kraybill
Het heeft enkele dagen rondgezoemd op internet, het ‘Russiche signaal’, afkomstig van de ster HD 164595 op 95 lichtjaar van ons, sinds de Italiaanse astronoom Claudio Maccone er zaterdag van hoorde van Russische collega’s en de tip doorgaf aan SF-schrijver en blogger Paul Gilster, die het de wereld instuurde op zijn blog Centauri Dreams.
Russiche astronomen detecteerden op 15 mei vorig jaar een korte opflakkering van radiogolven met de radiotelescoop RATAN-600 in de Kaukasus. Die telescoop is niet geschikt om heel precies de positie van een radiobron te bepalen, maar het gebied aan de hemel waaruit de radiogolven afkomstig moesten zijn, omvat onder meer de ster HD 164595, die interessant is omdat er al een planeet bij ontdekt is. Er waren niet echt concrete aanwijzingen dat de radiogolven van artificiële buitenaardse oorsprong zouden zijn, behalve dat de astronomen niet meteen een duidelijk andere verklaring konden noemen. Astronomen die met radiotelescopen speuren naar signalen van buitenaardse intelligente wezens, hanteren meestal als eerste criterium dat een signaal een heel smalle bandbreedte zou moeten hebben (dat wil zeggen een scherp afgebakende frequentie), omdat de meeste natuurlijke radiobronnen een wijde bandbreedte hebben. Dat kon met de RATAN-600 echter niet worden vastgesteld, omdat die telescoop alleen is uitgerust om naar relatief brede frequentiebanden te luisteren.
Niettemin hebben Amerikaanse onderzoekers van het SETI Institute (SETI staat voor Search for Extraterrestrial Intelligence) na het bekend raken van de Russische detectie een veel geschiktere radiotelescoop, de ATA (Allen Telescope Array) in Californië, op het bewuste gebied aan de hemel gericht. En ze hebben er tot nu toe niets bijzonders kunnen detecteren. Hoogstwaarschijnlijk was hetgeen de Russen in 2015 hebben opgevangen iets alledaags, zoals radiogolven afkomstig van een uitbarsting op een ster, of misschien een storing veroorzaakt door een satelliet. SETI-onderzoekers hebben geregeld met dergelijk ‘vals alarm’ te maken; telkens blijkt bij vervolg-onderzoek dat er niets aan de hand is. Alleen gebeurt dat vervolg-onderzoek doorgaans veel sneller – astronoom Seth Shostak van het SETI Institute is een beetje geërgerd dat de Russen meer dan een jaar gewacht hebben om collega’s op de hoogte te brengen van hun detectie.
Bronnen: