Als het regent in de politiek, dan druppelt het in de wetenschap: ook daar laat de onzalige invloed van Trump & co zich voelen. Een column.
In tijden waarin het internationale politieke nieuws ongenaakbaar beheerst wordt door de wispelturige twittervingers van Donald Trump, afgewisseld met onderwerpen zoals de opkomst van het conservatieve nationalisme in Oost-Europa, snakt u misschien naar wat anders: nieuws uit een heel andere sector, waar het over heel andere dingen gaat.
Als u daarvoor in de richting van de wetenschap keek, dan moet ik u helaas teleurstellen. Want als het regent in de politiek, dan druppelt het in de wetenschap.
Om dat aan te tonen een kleine greep uit het wetenschapsnieuws: drie nieuwsitems die de voorbije weken het wereldje beroerd hebben.
Nummer één. De Amerikaanse regering wil dat de ruimtevaartorganisatie Nasa het Carbon Monitoring System (CMS) schrapt, een onderzoeksprogramma om de koolstofuitstoot te meten.
Als je een probleem hardnekkig ontkent, doet alsof het niet bestaat, dan past het natuurlijk perfect in het plaatje dat je gewoon de ogen afwendt. Niet meten is niet weten. De kop in het zand. Gelukkig wil het Congres het CMS redden. Als de regering zo verdergaat, probeert ze binnenkort ook nog de meteorologische dienst af te schaffen.
Nummer twee. Hongaarse historici maken zich zorgen over de druk van de regering om één politiek favoriete theorie over de oorsprong van de Hongaren uit te dragen. Er staat een nieuw historisch instituut in de steigers, dat precies die oorsprong moet bestuderen en dat zal gecontroleerd worden door een stichting onder leiding van een vooraanstaand politicus, die bekend is om zijn nationalistische visie op de geschiedenis. Hij propageert onder meer de theorie dat de Hongaren verwant zijn aan de Hunnen, iets waar de meeste onafhankelijke historici en archeologen hun twijfels bij hebben.
Nummer drie. Weer Amerika. De regering probeert een nieuwe regel door te duwen bij het Environmental Protection Agency (EPA), het federale milieu-agentschap. De nieuwe regel klinkt goed, op het eerste gezicht: milieuregels en vervuilingslimieten zouden voortaan enkel nog gebaseerd mogen zijn op wetenschappelijke gegevens die volledig openbaar zijn gemaakt.
Openheid, transparantie, wie kan daar tegen zijn? Gedaan met strenge milieuregels die gebaseerd zijn op geheim gehouden data.
Maar er zit een flinke adder onder het gras. Studies naar de gezondheidseffecten van mogelijk schadelijke stoffen zijn onvermijdelijk vaak gebaseerd op medisch onderzoek, en dus op medische dossiers van patiënten. En die zijn nu eenmaal vertrouwelijk.
Volledige openheid eisen over de onderliggende data van wetenschappelijke studies, komt er dus op neer dat een belangrijke klasse van studies over de gezondheidseffecten van vervuiling met één pennentrek geëlimineerd wordt. Plots wordt het veel moeilijker om nog aan te tonen dat een vervuilende stof gevaarlijk is.
Zucht. Misschien moet wie eens wat anders wil horen dan Trump en Orbán maar beter gewoon naar de wereldbeker kijken. De Verenigde Staten en Hongarije doen alvast allebei niet mee.
Deze column is op 23 juni 2018 verschenen in De Tijd.